Từ ngày 01/01/2026, nhiều quy định mới liên quan đến cho thuê đất chính thức có hiệu lực theo Luật Đất đai 2024 (sửa đổi) và nghị định hướng dẫn. Những thay đổi này không chỉ tác động đến cá nhân, hộ gia đình mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp công lập và nhà đầu tư.
Để giúp bạn đọc dễ dàng nắm bắt, bài viết này tổng hợp 5 điểm thay đổi quan trọng nhất trong chính sách cho thuê đất từ năm 2026, kèm theo phân tích cụ thể về ý nghĩa và tác động thực tế.
Người sử dụng đất được quyền lựa chọn phương thức trả tiền thuê
- Quy định cũ: Trong nhiều trường hợp, người thuê đất bị ràng buộc phải trả tiền thuê theo phương thức cố định do cơ quan nhà nước quy định. Điều này gây khó khăn với người dân và doanh nghiệp khi dòng tiền không ổn định.
- Quy định mới:
- Người thuê đất có thể chọn trả tiền một lần cho toàn bộ thời gian thuê.
- Hoặc chọn trả tiền hàng năm, tùy khả năng tài chính và mục đích sử dụng.
- Ngoại lệ: một số trường hợp đặc biệt được quy định tại Điều 126 Luật Đất đai.
- Ý nghĩa thực tiễn:
- Mang lại sự linh hoạt cho người sử dụng đất.
- Giúp doanh nghiệp quản lý dòng tiền tốt hơn, nhất là những dự án cần vốn lớn.
- Người dân có thêm lựa chọn phù hợp với điều kiện tài chính.
Đơn vị sự nghiệp công lập được thuê đất nhưng không có quyền thương mại hóa
- Quy định mới nhấn mạnh: Các đơn vị sự nghiệp công lập vẫn được thuê đất và chọn hình thức trả tiền (một lần hoặc hàng năm).
- Điểm hạn chế: Họ không được phép chuyển nhượng, thế chấp hoặc góp vốn bằng quyền sử dụng đất.
- Tác động:
- Giúp ngăn chặn tình trạng “thương mại hóa” tài sản công.
- Đảm bảo đất giao cho đơn vị sự nghiệp được sử dụng đúng mục đích (trường học, bệnh viện, viện nghiên cứu…).
- Tăng tính minh bạch, hạn chế thất thoát nguồn lực quốc gia.
Quy định chi tiết sẽ bám sát Điều 124, 125 và 126 Luật Đất đai 2024
- Nội dung: Các trường hợp, trình tự và thủ tục liên quan đến cho thuê đất vẫn được dẫn chiếu từ Luật Đất đai 2024, đặc biệt là ba điều khoản quan trọng:
- Điều 124: Các trường hợp Nhà nước cho thuê đất.
- Điều 125: Quy định về thời hạn thuê đất.
- Điều 126: Quy định phương thức trả tiền thuê.
- Ý nghĩa:
- Hạn chế sự chồng chéo, giúp người dân dễ dàng tra cứu trong một bộ luật thống nhất.
- Tạo sự rõ ràng cho cả cơ quan quản lý lẫn người sử dụng đất.
- Giúp quy định mới nhanh chóng đi vào thực tiễn mà không cần ban hành thêm nhiều văn bản phụ.
Tăng quyền chủ động cho địa phương trong quản lý cho thuê đất
- Trước đây: Quyền quyết định hình thức và giá thuê đất thường tập trung ở cấp trung ương, khiến địa phương khó linh hoạt xử lý các tình huống đặc thù.
- Từ 2026: UBND cấp tỉnh sẽ có thêm thẩm quyền trong việc áp dụng giá thuê đất, đơn giá bồi thường và cơ chế quản lý phù hợp với thực tiễn địa phương.
- Lợi ích mang lại:
- Đáp ứng tốt hơn nhu cầu thực tế, vì giá đất và nhu cầu sử dụng đất ở mỗi tỉnh thành là khác nhau.
- Tăng tính cạnh tranh, thu hút đầu tư vào những khu vực đang phát triển.
- Người dân dễ tiếp cận hơn với cơ quan quản lý ngay tại địa phương.
Tác động trực tiếp đến doanh nghiệp và nhà đầu tư
Với doanh nghiệp bất động sản:
-
- Có thêm lựa chọn linh hoạt khi thuê đất cho dự án.
- Giảm rủi ro về tài chính nhờ cơ chế trả tiền hàng năm.
- Nhưng cũng phải lưu ý tuân thủ chặt chẽ các quy định về thời hạn và nghĩa vụ tài chính.
Với nhà đầu tư cá nhân:
-
-
- Cơ hội tiếp cận đất thuê công khai, minh bạch hơn.
- Giảm tình trạng “xin – cho” nhờ cơ chế luật hóa rõ ràng.
- Tuy nhiên, cần hiểu rõ quy định để tránh rủi ro khi tham gia đấu giá hoặc thuê đất dài hạn.
-
Tổng kết tác động chung
- Người dân: Có thêm cơ hội thuê đất với cơ chế tài chính phù hợp.
- Doanh nghiệp: Linh hoạt hơn trong quản lý vốn và mở rộng đầu tư.
- Đơn vị sự nghiệp công lập: Được thuê đất nhưng phải dùng đúng mục đích, không biến thành tài sản thương mại.
- Nhà nước: Quản lý chặt chẽ, minh bạch hơn, hạn chế thất thoát nguồn lực đất đai.
Kết luận
Chính sách cho thuê đất từ năm 2026 với 5 điểm thay đổi lớn nêu trên được kỳ vọng sẽ tạo sự minh bạch. Công bằng và hiệu quả hơn trong quản lý đất đai. Đây là bước tiến quan trọng trong việc khai thác hợp lý nguồn lực đất. Đồng thời vẫn bảo đảm lợi ích cho người dân và doanh nghiệp.
Người sử dụng đất nên chủ động tìm hiểu, cập nhật chính sách mới, đồng thời cân nhắc kỹ phương thức thuê phù hợp với nhu cầu để tối ưu lợi ích và hạn chế rủi ro.
